skip to main content
Idioma:

BABA TÂHİR-Î URYÂN: HAYATI, ESERLERİ VE EDEBİ KİŞİLİĞİ

SÖNMEZ, Nesim

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 2023-12 (108), p.307-330 [Periódico revisado por pares]

Ankara Haci Bayram Veli University

Texto completo disponível

Citações Citado por
  • Título:
    BABA TÂHİR-Î URYÂN: HAYATI, ESERLERİ VE EDEBİ KİŞİLİĞİ
  • Autor: SÖNMEZ, Nesim
  • Assuntos: baba tâhir-î uryân ; dûbeytî ; ehl-î hak ; el-kelimâtu’l-kisâr ; lorî
  • É parte de: Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 2023-12 (108), p.307-330
  • Descrição: Baba Tâhir-î Uryân, bilge kişiliğiyle, mütevazı yaşantısıyla ve Yüce Yaratıcısına olan tarifsiz âşkıyla insanlık âleminin nadir şahsiyetlerindendir. O, dünya hayatına herhangi bir kıymet biçmeyen, dolayısıyla esas yaşanılacak yerin uhrevi hayat olduğu bilinciyle yaşamış, bunu ifade etmek için de şiirlerinde, dünya malından hiçbir şeye sahip olmayan insan anlamına gelen ‘Uryân’ mahlasını kullanmıştır. Baba Tâhir, yazdığı şiirlerle ve nesir olarak kaleme aldığı eseriyle bir yandan hangi düşünceye sahip olduğunu dile getirirken diğer yandan da dünyanın aldatıcı yönünü anlatarak insanların, şeytanın tuzaklarına düşmemeleri için çeşitli uyarılarda bulunmuştur. İslam kültürünün yetiştirdiği bir şair, edip ve mutasavvıf olan Baba Tâhir-î Uryân’ı her yönüyle anlamak ve düşüncelerini kavramak maksadıyla yapılan her bir çalışma, özünde insanı anlama yolunda gösterilen bir gayrettir. Yaşadığımız bu coğrafyada Baba Tâhir’in şahsiyetinin tanınması ve düşünce dünyasının doğru bir şekilde anlaşılması için bazı gayretler sarf edilmektedir, ancak yapılan bu çalışmaların yeterli olduğunu söylemek zordur. Bu anlamda, söz konusu şahsiyetin doğru bir şekilde tanınması ve fikirlerinin anlaşılması adına daha önce yapılan çalışmalara katkı yapmak maksadıyla bu çalışma yapılmıştır. Bu araştırmanın ana hedefi bugünkü İran’ın Loristan bölgesinde 11. yüzyılda yaşamış önemli şair, edip ve mutasavvıf şahsiyetlerden olan Baba Tâhir’in hayatını ve eserlerini tanıtıp edebî şahsiyetini analiz etmektir. Araştırma yapılırken yöntem olarak literatür taraması ve el yazması eserlerin bulunduğu kütüphane kataloglarını tarama tekniğini kullanılarak elde edilen veriler neticesinde Uryân’ın hayatı, eserleri ve edebî şahsiyeti incelenmiştir. Literatür ve kütüphane kataloglarının taranması neticesinde Baba Tâhir’e ait iki eserin olduğu bunlardan birisinin Lorî lehçesiyle manzum türünde yazılmış Dûbeytîler, diğerinin de Arapça nesir türünde yazılmış el-Kelimâtu’l-kisâr olduğu tespit edildikten sonra her ikisine de ulaşılmıştır. Bu bağlamda Dûbeytîler adlı eser; edebî açıdan şiirsel yapısı göz önünde bulundurularak nazım türü, nazım birimi, arûz vezni, hece ölçüsü, kafiye düzeni, şairin kullandığı mahlas ve muhtevası; el-Kelimâtu’l-kisâr adlı eser ise nesir olması hasebiyle sadece muhteva bakımından değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Baba Tâhir-î Uryan is one of the rare personalities in the realm of humanity with his sage personality, humble lifestyle, and indescribable love for the Supreme Creator. He lived his life without attaching any value to the worldly existence, thus emphasizing through his poems that the true place to live is the afterlife. To express this, he used the pen name 'Uryan,' which means a person who possesses nothing of worldly possessions. Baba Tâhir, through his poems and prose works, not only expressed his own thoughts but also warned people about the deceptive aspects of the world, urging them not to fall into the traps of Satan. Understanding Baba Tâhir-î Uryan, a poet, scholar, and mystic nurtured by Islamic culture, in all aspects and grasping his thoughts is an endeavor aimed at understanding human beings. Efforts have been made to recognize the personality of Baba Tâhir in the geography we live in and to understand his world of thought, but it is difficult to say that these efforts have been sufficient. In this sense, this study is conducted to contribute to previous works in terms of correctly recognizing this personality and understanding his ideas. The main objective of this research is to introduce the life and works of Baba Tâhir, an important poet, scholar, and mystic who lived in the 11th century in the Loristan region of present-day Iran, and to analyze his literary personality. In the research, the life, works, and literary personality of Uryan were examined by using the method of literature review and scanning library catalogs where manuscript works are available. As a result of scanning the literature and library catalogs, it was determined that Baba Tâhir had two works, one of which is a collection of poems written in the Luri dialect called "Dûbeytîler," and the other is a prose work written in Arabic called “el-Kelimâtu’l-kisâr.” Both works were accessed after this determination. In this context, the work titled "Dûbeytîler" was evaluated in terms of its literary structure, including its poetic genre, poetic unit, prosody, meter, rhyme scheme, pen name used by the poet, and content. On the other hand, the work titled “el-Kelimâtu’l-kisâr” was only evaluated in terms of its content due to its prose nature. Keywords: Baba Tâhir-î Uryan, Lorî, Dûbeytî, el-Kelimatu’l-kisar, Ehl-i Hak
  • Editor: Ankara Haci Bayram Veli University
  • Idioma: Inglês;Alemão
Voltar para lista de resultados

  • Realização: ABCD-USP USP   Logos de Redes Sociais: Freepik

Buscando em bases de dados remotas. Favor aguardar.